سوختگي در كوهستان
عوامل تعيين كننده اهميت سوختگي در كوهستان :
1- درجه سوختگي : سوختگي ها بر اساس عمق و نوع سوختگي به سه درجه تقسيم مي شود.
|
درجه يك |
درجه دو |
درجه سه |
|
در دماي حدود 43 درجه سانتي گراد اين نوع سوختگي به وجود مي آيد و تنها لايه خارجي پوست آسيب ديده، تورم و قرمزي خفيف، حساس بودن و درد بدون وجود تاول |
در دماب بين 44 تا 55 درجه سانتي گراد اين نوع سوختگي به وجود كه تمام لايه خارجي پوست و مقداري از لايه داخلي پوست آسيب ديده، تورم، ترشح مايع و درد شديد، تشكيل تاول |
اين سوختگي شديد بوده و به تمام لابه هاي پوست و حتي عضلات و استخوان ها گسترش مي يابد پوست تغيير رنگ داده و چرمي شكل مي شودكه سوختن پوست درد شديد يا عدم وجود درد را دارد |
2- درصد سوختگي ( وسعت ) : وسعت سوختگي بصورت درصدي از بدن بيان مي شود.
3- سن مصدوم : يكي ديگر از عوامل تعيين كننده اهميت سوختگي كوهستان مي باشد.
4- محل سوختگي : از اين جهت اهميت دارد كه در بعضي از قسمت ها مانند دست، پا، صورت، دستگاه تناسلي احتمال بروز شوك متعاقب سوختگي وجود دارد كه بايد توجه بيشتري كرد.
5- همراهي سوختيك با عوامل زمينه اي : سوختگي در افرادي كه از يك بيماري رنج مي برند و يا كساني كه در كوهستان دچار آسيب هاي ديگري همزمان با سوختگي شده اند واكنش هاي شديدي را بدنبال دارد.
اصول كلي كمك هاي اوليه در سوختگي ها
1- حذف عامل سوختگي ( جدا كردن لباس هاي مشتعل و شستن محل با آب سرد فراوان )
2- ارزيابي بيمار
3- درمان سوختگي
4- انتقال به مركز درماني
مسموميت در كوهستان
تعريف : سم به ماده اي گفته مي شود كه پس از ورود مقادير نسبتا كمي از آن به بدن، باعث بيماري يا مرگ شود و مسموميت عارضه اي است كه در اثر ورود سم به وجود مي آيد.
انواع مسموميت هاي شايع در كوهستان :
مسموميت گوارشي مسموميت تماسي
مسموميت تنفسي مسموميت تزريقي
مسموميت گوارشي
زماني روي مي دهد كه سم از طريق دهان وارد شده و به وسيله دستگاه گوارش جذب شود كه قبل از درمان فرد بايد سعي شود نوع ماده سمي مشخص شود.
علائم يا نشانه هاي مسموميت گوارشي :
1- مردمك تنگ يا گشاد 6- افزايش ترشح بزاق دهان
2- تهوع ، استفراغ 7- تعريق بيش از حد
3- درد شديد شكم 8- سوختگي دور دهان
4- بوي غير عادي دهان 9- تشنج
5- كاهش تنفس 10- علائم شوك
اقدامات و كمكهاي اوليه در مورد مسموميت گوارشي :
- كنترلABC و ارزيابي
- دريافت اطلاعات ضروري از نوع مسموميت ( چه كسي ، چه چيزي ، چه مقدار ،چگونه و چه زماني
- در مصدومين هوشيار با خوراندن آب يا شير، سم را رقيق نمائيد ( به غيراز مسموميت با مواد نفتي )
- مريض را با خوردن شربت ايپكاك Ipecac وادار به استفراغ كردن كنيد كه باعث كاهش 30 تا 50 درصدي مواد سمي بلعيده شده داخل معده در 30 دقيقه اول مي شود.
- وضعيت بيمار بايد به گ.نه اي باشد كه از برگشت مواد استفراغي به داخل ريه ها جلوگيري شود.
- جهت خنثي شدن اثر سم در بدن مي توان از ذغال فعال استفاده كرد.
- بيمار را به مركز درماني انتقال دهيد.
نكته مهم : در موارد زير نبايد اقدام به وادار كردن به استفراغ نمود.
1- بيماران در حال تشنج يا بيهوش
2- زنان باردار 3 ماهه سوم حاملگي
3- افراد داراي سابقه بيماري قلبي پيشرفته
4- كودكان زير 6 ماه
5- مسموميت با مواد قلياني ، اسيدي و نفتي
مسموميت تماسي
اين مسموميت زماني روي مي دهد كه ماده سمي از طريق پوست وارد بدن شود و از طريق دستگاه گردش خون در سراسر بدن توزيع گردد.
علائم و نشانه هاي مسموميت تماسي
1- التهاب يا قرمزي پوست 5- گيجي و منگي
2- سوختگي شيميايي 6- شوك
3- خارش 7- تجمع آب در پوست و ظهور تاول
4- تهوع و استفراغ 8- ساير علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت
اقدامات و كمكهاي اوليه
- شستشوي پوست با مقادير زياد آب به مدت 20 دقيقه
- خارج كردن لباس و جواهر آلات مصدوم كه احتمال دارد به سم آغشته شده باشند.
- شستشوي محل با آب و صابون
- در صورت كاهش نيافتن علائم ، انتقال به مركز درماني
مسموميت تزريقي
دومين عامل مسموميت در كوهستان پس از گوارشي كه در حدود 80% مسموميت را در بر مي گيرد مسموميت تزريقي هستند.
گاز گرفتگي حيوانات
گاز گرفتگي حيوانات يا انسان باعث دريدگي پوست و عفونت شديد مي شود كه حيوانات وحشي مي توانند باعث انتقال ويروس هاري گردند.
گزش حشرات
تعداد زياذي از حشرات هستند كه انسان را مي گزند كه علائم و نشانه هاي زير ظاهر مي گردد.
1- درد ناگهاني
2- خارش و قرمزي
3- كهير
4- تورم و تغيير رنگ پوست
5- اشكال تنفسي
6- بيهوشي
7- شوك آنافيلاكتيك
8- سفتي و گرفتگي عضلات ( گزش عنكبوت بيوه سياه
9- سردرد ، لرز ، تب ، تعريق شديد ، تهوع و استفراغ ( گزش عنكبوت بيوه سياه )
اقدامات و كمكهاي اوليه
- كنترل ABC و باز نگهداشتن راه هوايي
- در صورت بروز شوك آنرا درمان كنيد
- محل را با كيسه آب يخ سرد كنيد
- اگر نيش حشره در پوست مانده آنرا خارج كنيد
- از پماد كالامين - دي استفاده كنيد
- در صورت بروز علائم شديد شوك حساسيتي ، مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد
مار گزيدگي
گاز گرفتن مار و پس از آن وارد كردن زهر در بدن اختلالاتي به وجود خوهد آورد كه علائم آن عبارتند از :
- احساس درد ناگهاني در عضو گزيده شده
- دو سوراخ عميق مجزا و كنار هم ( ممكن است يك سوراخ ديده شود )
- خونريزي از محل زخم و سوراخ شدگي
- تغيير رنگ عضو و تاول پر خون در عرض 6 تا 10 ساعت
- تهوع ، استقراغ ، تعرق و ضعف
اقدامات اوليه
چون تنها و موثرترين درمان مار گزيدگي ، تجويز ضد سم مي باشد بايد سريعا به مركز درماني انتقال داد وليكن در اين حين مي توان اقدامات زير را انجام داد.
- از حركت فرد مسموم جلوگيري كرده و او را آرام كنيد.
- محل گزش را با آب و صابون شستشو دهيد.
- در 3 سانتي متري بالاي محل گزش از باند محدود كننده استفاده نمائيد.
- در زمانيكه بيش از يك ساعت از گزش نگذشته باشد و عمل مكش بيش از 30 دقيقه بطول نيانجامد ، مي توان نيشتري بصورت عرضي بين دو سوراخ گزش ايجاد كرد و عمل مكش را انجام داد.
آسيبهاي ناشي از گرما و سرما
حرارت بدن توسط سوخت و ساز مواد غذايي توليد مي شود و به دليل اينكه از سطح معيني بالاتر نرود حرارت اضافي به پنج طريق تنفس ، تبخير ، تشعشع ، هدايت گرمايي و تهويه دفع مي شود.
تذكر: دماي طبيعي بدن بين 6/36 تا 7/37 درجه سانتي گراد است و دماي 8/37 و بيشتر تب محسوب مي شود.
حمله گرمايي ( آفتاب زدگي )
اين حالت وقتي پيش مي آيد كه فردي به مدت طولاني در معرض حرارتي نسبتا بالا قرار گيرد. در اين مواقع مكانيسمهاي طبيعي خنك كننده بدن از كار مي افتد و تعريق نيز در بيشتر بيماران صورت نمي گيرد.
علائم حمله گرائي :
- دهان خشك - گرفتگي عضلات
- نبض تند و قوي - سردرد ، سرگيجه
- افت فشار خون - تهوع و استفراغ
- پوست خشك ، داغ و قرمز - ضعف ناگهاني
اقدامات و كمكهاي اوليه
اساس كمكهاي اوليه در حمله گرمايي بر مبناي سرد كردن فوري پوست است.
- مصدوم را از محيط گرم به محل خنك منتقل كنيد و ABC را بررسي كنيد.
- البسه مصدوم را تا حد امكان خارج نموده ، او را در وان آب سرد قرار دهيد ( مواظب اشيد مصدوم غرق نشود )
- اگر در آب قرار نداديد مي توانيد در محلفه اي مرطوب پيچيده و در زير بغل و زانو ، روي پيشاني ، پهلو و شكم ازكيسه آب سرد استفاده كنيد.
- اگر علائم بهبود نيافت مصدوم را به مركز درماني انتقال دهيد.
آسيبهاي ناشي از سرما
آسيبهاي ناشي از سرماي كوهستان به دو صورت بروز مي كند 1- سرما زدگي 2- يخ زدگي
1- سرما زدگي عمومي :
الف ) سرما زدگي خفيف ( دماي بدن بين 32 تا 35 درجه سانتي گراد )
ب ) سرما زدگي متوسط ( دماي بدن بين 28 تا 32 درجه سانتي گراد )
ج ) سرما زدگي شديد ( دماي بدن كمتر از 28 درجه سانتي گراد )
مراحل سرما زدگي عمومي بدن عبارتند از :
- لرز ( واكنش بدن به منظور تامين حرارت )
- خواب آلودگي ، گيجي ، منگي
- كاهش سطح هوشياري
- كاهش علائم حياتي
- مرگ
علائم و نشانه ها
- كبودي يا سيانوز رور لب
- تكلم آهسته و مشكل
- سفتي عضلات
- لرزش غير قابل كنترل
- گيجي و منگي
- كاهش تعداد نبض و تنفس
اقدامات و كمكهاي اوليه
- البسه خيس مصدوم را خارج نموده و اورا خشك كنيد.
- يك امدادگر داخل كيسه خواب يا پتو قرار گرفته و مصدوم را در آغوش گرفته تا گرم شود.
- تنفس و نبض او را كنترل نمائيد و در صورت لزوم CPR را شروع كنيد.
- در صورت امكان به او اكسيژن بدهيد.
- به مصدوم اجازه فعاليت نداده و او را به آرامي و با احتياط به مركز درماني انتقال دهيد.
نكته : بياد داشته باشيد كه هيچ مصدوم سرما زده اي را قبل از گرم كردن ، مرده تلقي نكنيد.
- جهت گرم كردن مي توان از وان آب گرم كه دمايش بيش از 44 درجه سانتي گراد نباشد استفاده كرد و هرگز از گرماي مستقيم و يكباره استفاده نكنيد.
- از دادن هر گونه نوشيدني به مصدوم بيهوش خودداري كنيد.
2- يخ زدگي
يخ زدگي اغلب همراه با سرمازدگي عمومي مي باشد و در طي آن يك يا چند عضو بدن يخ زده و از كار مي افتد اين زمان مايعات داخل پوست و عمق بدن يخ زده و بلور هاي يخ در بين سلول هاي پوست تشكيل مي شود.
درجات يخ زدگي
الف ) يخ زدگي درجه 1 : در اين نوع يخ زدگي پوست سفيد شده و پس از گرم كردن آن خشك ، قرمز ، داغ و همراه با خارش ، سوزش و تورم مي شود.
ب ) يخ زدگي درجه 2 : پوست سفيد شده تاول نيز مي زند ، تورم و احساس سوزش شديد متعاقب گرم كردن روي مي دهد.
ج ) يخ زدگي درجه 3 : پوست رنگ خود را از دست داده و پوشيده از تاول هاي متعدد و كوچك ، عمقي و تيره رنگ هست پس از گرم كردن عضو بسياري از بافتها مي ميرند و مايع داخل تاول ها به رنگ خون در مي آيد و تورم نيز شديد خواهد شد.
د ) يخ زدگي درجه 4 : در اين نوع يخ زدگي تمام بافتها يخ زده و حتي استخوانها و عضلات نيز منجمد مي شوند ، پوست به رنگ سفيد تا بنفش بوده و هيچ تورم ، درد يا تاولي مشاهده نمي شود. پس از گرم كردن عضو مرگ نسوجي ديده خواهد شد و بعد از اندك زماني قانقاريا روي مي دهد.
اقدامات و كمكهاي اوليه
گرم كردن عضو بندرت خارج از مركز درماني توصيه مي شود وليكن در جاهاي دور افتاده روش گرم كردن مرطوب و سريع پيشتهاد مي شود.
- كنترل ABC را انجام دهيد.
- هر گونه لباس يا وسيله فشارنده ( انگشتر ، ساعت ) را از بدن مصدوم خارج نمائيد.
- قسمتهاي يخ زده را به مدت 20 تا 40 دقيقه در آب گرم قرار دهيد ( دماي آب بين 38 تا 44 درجه سانتي گراد )
- گرم كردن عضو يخ زده همراه با تحريك پايانه هاي حسي و درد شديد مي باشد در اين موقه مي توان از داروهاي مسكن استفاده نمود.
- در حين انتقال چند گاز خشك بر روي تاولها و بين انگشتان قرار دهيد تا رطوبت را جذب كرده و از چسبيدن انگشتان جلوگيري شود.
- تمام بدن مصدوم را گرم نگهداريد و مانند يك بيمار كه دچار شكستگي شده است با احتياط به مركز درماني انتقال دهيد.
- هرگز از وسيله اي كه گرماي آن قابل كنترل نيست مانند آتش ، لوله بخاري بطري آب داغ و ... استفاده نكنيد.
- به مصدوم اجازه ندهيد روي پاي يخ زده راه برود.
- اجازه ندهيد قسمتي كه ذوب شده مجددا يخ بزند كه آسيب وارده شديد تر خواهدشد.
- علائم حياتي را هر 5 دقيقه يكبار كنترل كنيد.
عضو شويد
عضويت سريع